Wat is primacy effect?

Primacy effect is een cognitief verschijnsel waarbij mensen het eerste punt uit een reeks als beste onthouden. Hierdoor kan tevens het oordeel over de totale reeks beïnvloed worden. Het is een belangrijk verschijnsel om rekening mee te houden bij het schrijven van teksten, omdat je op deze manier je teksten overtuigender kunt presenteren.

Primacy effect in productomschrijving

Als je weet dat het primacy effect optreedt, dan kun je hiermee zorgen dat je lezers een bepaalde richting in stuurt. Dit biedt voordeel bij het bereiken van je doel. Een goed voorbeeld hiervan is het maken van een productomschrijving. Zet hierbij de belangrijkste selling point bovenaan, zodat deze het beste onthouden wordt en je product zo positief mogelijk beoordeeld wordt.

Onderzoek naar primacy effect

Bovenstaande komt niet uit de lucht vallen. Uit diverse onderzoeken blijkt namelijk dat dezelfde tekst in een andere volgorde kan leiden tot een andere beoordeling. Het primacy verschijnsel werd in 1946 al aangetoond door Asch Solomon. Hij liet proefpersonen een reeks bijvoeglijke naamwoorden zien als omschrijving van een persoon, waarbij deze bij twee groepen in een andere volgorde werden gepresenteerd.

• Groep 1: jaloers, koppig, kritisch, impulsief, vlijtig, intelligent
• Groep 2: intelligent, vlijtig, impulsief, kritisch, koppig, jaloers

De studie toonde aan dat bij de tweede groep, waarbij een ‘positiever gewaardeerd woord’ vooraan stond, de persoon met deze eigenschappen ook positiever werd gewaardeerd.

Primacy en recency effect

Het primary effect hangt nauw samen met het recency effect, waarbij juist gesteld wordt dat ook het laatste punt goed blijft hangen. Als je deze twee verschijnselen slim weet te combineren in je teksten, dan zorg je voor optimale effectiviteit. Oftewel, een goede eerste én laatste indruk. De minst belangrijkste items zet je dus in het midden van je opsomming. 

Deze effecten treden overigens niet alleen op wanneer men teksten leest, maar ook bijvoorbeeld bij presentaties. Een goed begin en einde maken veel goed, zelfs als het middenstuk minder interessant is. Ook bijvoorbeeld als men sollicitaties afneemt, zal men (mogelijk onbewust) de eerste en laatste sollicitant het beste onthouden.

Natuurlijk wil het niet zeggen dat door het recency en primacy effect andere zaken, punten of mensen niet onthouden worden, maar het is wel interessant om in het achterhoofd te houden bij het schrijven van teksten, om ze op deze manier zo effectief mogelijk in te richten. Voor het optimaliseren van de resultaten kun je natuurlijk ook je eigen A/B testing onderzoek doen door zelf volgordes aan te passen.